Uyku, vücudumuzun ve zihnimizin yeniden düzenlenmesi, onarılması ve bir sonraki gün için hazır hale gelebilmesi için bize gereken temel ihtiyaçlarımızdandır. Sağlıklı insanlar ışıklar kapandığı zaman 5 ila 20 dakika içerisinde uykuya dalarlar. Yeterli uyku alamadığımız zamanlarda ise yorgunluk ve sinir hali oluşabildiği gibi, dikkatsizlik ile de tehlikeler meydana gelebilmekte. Bütün bunları yaşama korkusundan kaynaklı stres, dinlenemediğimiz zaman uykumuzu iyileştirmek için bizi çözüm aramaya iter.
Uyku, gece boyunca bir ileri bir geri 4 aşamadan geçer. Birinci aşama, hafif uykudur. Vücut rahatlar ve nefes yavaşlar. Çoğunlukla ilk yattığınız zamanlarda bu aşamaya girip çıkarsınız. İkinci aşamada, beyin dalgalarınız daha da yavaşlar göz hareketleriniz durur. Üçüncü aşamada beyninizin delta dalgaları çok yavaşlar ve arada sırada daha hızlı dalgalar görülür. Bu son derin uyku aşamalarında herhangi bir göz veya vücut hareketi oluşmaz ve uyandırmak çok zordur. Derin uyku aşamaları, vücudunuzun onarıldığı ve önemli fizyolojik süreçlerin oluştuğu zamanlardır. Ancak, uykunun dördüncü aşaması zihnimizi daha çok ilgilendirmektedir.
İlk üç aşamadan bağımsız ve oldukça farklı olan bu evrenin adı REM uykusudur. Adını “Rapid Eye Movements”tan (Hızlı Göz Hareketleri) almaktadır. REM aşaması boyunca nefesiniz daha yüzeysel ve düzensiz olur ve kalp hızınızla kan basıncınız artış gösterir. Rüyalarınızın çoğu temelde bu aşamadayken oluşur. Bu evrede vücuttaki tüm kaslar felçtir. Birey o süre içinde bilinç oturmadan uyanırsa kendini kalkamayacakmış gibi hisseder. Bu evrenin en önemli özelliği beyin fonksiyonlarının uyanıklıktaki kadar fazla olmasıdır. Gün içinde öğrenilen her şey ön bellekten alınıp aynı bilgisayardaki işletim sistemi gibi arşivlenir, dosyalanır ve REM uykusu eksikliğinde depresyon, anksiyete bozukluğu ve ciddi birçok zihinsel rahatsızlık görülür. Uyku döngüsünün en sonunda REM olduğu için, gecede sadece birkaç saat uyumak veya uyku hastalıklarından birisine sahip olmak bu hayati aşamayı kaçırmak anlamına gelir. Ertesi gün iyi hissetmek istiyorsanız, REM uykusuna ihtiyacınız vardır.
Araştırmalar, REM (Hızlı Göz Hareketi) uykusu sırasında vücudun yapabileceklerini şöyle sıralamıştır;
- Organları, kemikleri ve dokuyu yenilemek,
- Bağışıklık hücrelerini yenilemek,
- İnsan büyüme hormonu döngüsünü gerçekleştirmek.
- Uyku, kas büyümesi ve fiziksel dinginlik üzerinde birçok etkiye sahiptir.
Nöroloji Uzmanı Dr. Suzan Üstün, uykunun hayati bir unsur olan bağışıklık sistemine nasıl etki ettiğini “Uyku ile bağışıklık sistemi yakın bir ilişki içindedir. Üstelik bu ilişki tek yönlü olmayıp, bağışıklık sisteminin uyku, uykunun da bağışıklık sistemi üzerinde etkisi büyüktür. İyi bir uyku bağışıklık sisteminin güçlenmesi demektir. Uykusuz kişilerin daha kolay hastalandığı, hastaların da iyi uyuduklarında daha çabuk iyileştikleri bilinen bir gerçek. Uyku sırasında vücut tarafından salgılanan hormonlar uykusuzluk durumunda salgılanmadığı için tüm vücut fizyolojisinde düzensizlikler meydana gelir. Dolayısıyla, kaliteli bir uykunun, kaliteli bir hayat anlamına geldiğini unutmamalıyız.” sözleriyle açıkladı.